CPI-Consumption Price Index
Phương pháp tính chỉ số giá tiêu dùng để tính toán
chỉ số giá tiêu dùng người ta tính số bình quân gia quyền theo công
thức Laspeyres của giá cả của kỳ báo cáo (kỳ t) so với kỳ cơ sở.
Để làm được điều đó phải tiến hành như sau:
1. Cố định giỏ hàng hóa: thông qua điều tra, người ta
sẽ xác định lượng hàng hoá, dịch vụ tiêu biểu mà một người tiêu dùng điển hình
mua.
2. Xác định giá cả: thống kê giá cả của mỗi mặt hàng
trong giỏ hàng hoá tại mỗi thời điểm.
3. Tính chi phí (bằng tiền) để mua giỏ hàng hoá bằng cách
dùng số lượng nhân với giá cả của từng loại hàng hoá rồi cộng lại.
4. Lựa chọn thời kỳ gốc để làm cơ sở so sánh rồi tính chỉ
số giá tiêu dùng bằng công thức sau:
CPIt =
100 x
|
Chi
phí để mua giỏ hàng hoá thời kỳ t
|
Chi
phí để mua giỏ hàng hoá kỳ cơ sở
|
Thời kỳ gốc sẽ được thay đổi trong vòng 5 đến 7 năm tùy ở
từng nước.
CPI được dùng để tính chỉ số lạm phát theo thời kỳ. Chẳng
hạn, tính chỉ số lạm phát CPI năm 2011 so với năm 2010 theo công thức sau:
Chỉ
số lạm phát 2011 = 100 x
|
CPI
năm 2011 - CPI năm 2010
|
CPI
năm 2010
|
Trên thực tế người ta có thể xác định quyền số trong tính
toán chỉ số giá tiêu dùng bằng cách điều tra để tính toán tỷ trọng chi tiêu của
từng nhóm hàng hoá, dịch vụ so với tổng giá trị chi tiêu. Sau đó quyền số này
được dùng để tính chỉ số giá tiêu dùng cho các thời kỳ sau. CPI thường được
tính hàng tháng và hàng năm. CPI còn được tính toán cho từng nhóm hàng hóa hoặc
một số nhóm hàng hóa tùy theo mục đích sử dụng. Ngoài CPI người ta cũng tính
toán chỉ số giá bán buôn là
mức giá của giỏ hàng hóa do các doanh nghiệp mua vào, khác với CPI là giá do
người tiêu dùng mua vào (giá bán lẻ). Lưu ý chỉ số giá tiêu dùng năm gốc luôn
bằng 1