Hệ
số Gini dùng để biểu thị độ bất bình đẳng trong
phân phối thu nhập. Nó có giá trị từ 0 đến 1 và bằng tỷ số giữa phần diện tích
nằm giữa đường cong Lorenz và
đường bình đẳng tuyệt đối với phần diện tích nằm dưới đường bình đẳng tuyệt
đối. Hệ số này được phát triển bởi nhà thống kê học người Ý Corrado Gini (23/5/1884 -13/3/1965)
và được chính thức công
bố trong bài viết năm 1912 của ông mang tên "Variabilità e
mutabilità". Chỉ số Gini (Gini Index) là hệ số
Gini được thể hiện dưới dạng tỷ lệ phần trăm, được tính bằng hệ số Gini nhân
với 100.
Hệ số Gini (hay còn gọi là hệ số
Loren) là hệ số dựa trên đường cong Loren (Lorenz) chỉ ra mức bất bình đẳng
của phân phối thu nhập giữa cá nhân và hệ kinh tế trong một nền kinh tế.
Hệ
số Gini thường được sử dụng để biểu thị mức độ bất bình đẳng trong phân phối
thu nhập giữa các tầng lớp cư dân. Số 0 tượng trưng cho sự bình đẳng thu nhập
tuyệt đối (mọi người đều có cùng một mức thu nhập), số 1 tượng trưng cho sự bất
bình đẳng thu nhập tuyệt đối (một người có toàn bộ thu nhập, trong khi tất cả
mọi người khác không có thu nhập).
Hệ số Gini cũng được dùng để biểu
thị mức độ chênh lệch về giàu nghèo. Khi sử dụng hệ số Gini trong trường hợp
này, điều kiện yêu cầu phải thỏa mãn không tồn tại cá nhân nào có thu nhập ròng
âm. Hệ số Gini còn được sử dụng để đo lường sự sai biệt của hệ thống xếp loại
trong lĩnh vực quản lý rủi ro tín dụng.
Tuy hệ số Gini đã lượng hóa
được mức độ bất bình đẳng về sự phân phối thu nhập, nhưng các nhà kinh tế nhận
thấy, hệ số Gini mới chỉ phản ánh được mặt tổng quát nhất của sự phân phối thu
nhập, trong một số trường hợp, chưa đánh giá được các vấn đề cụ thể.
Gọi
diện tích giữa đường bình đẳng tuyệt đối và đường Lorenz là A, phần diện tích
bên dưới đường cong Lorenz là B, hệ số Gini là G. Ta có: G = A/(A+B).
Vì A+B = 0,5 (do đường bình
đẳng tuyệt đối hợp với trục hoành một góc 45°), nên hệ số Gini: G = A/(0,5) =
2A = 1-2B.
